De miljoenenfraude van De Key

Loods 6 wordt acuut bedreigd door een ongeoorloofde statutenwijziging door woningcorporatie De Key. Als enkelvoudig bestuurder van Stichting Loods 6 is De Key voornemens de culturele hoofddoelstelling van de stichting te veranderen. Via mazen in de wet wil De Key de reserves van Loods 6 toe-eigenen voor haar eigen bedrijfsdoelen: woningbouw. Zonder eigenaar te zijn of ooit in Loods 6 te hebben geïnvesteerd. De Key handelt hiermee tegen de huidige statuten en de culturele non-profit doelen van Stichting Loods 6. Amsterdam en de culturele sector dreigen een van haar grootste en meest succesvolle creatieve broedplaatsen te verliezen.

Een korte geschiedenis

De aanstaande miljoenenoverdracht van het opgebouwde vermogen en de toekomstige huurgelden van Stichting Loods 6 naar de Key kent een lange aanloop. Ze voert terug naar de begintijd van de succesvolle creatieve broedplaats Loods 6, die zich al 35 jaar zonder enige vorm van subsidie bedruipt.

1987: Wanneer op het KNSM Eiland het oude havengebouw Loods 6 leeg komt te staan, word het door een groep van 30 kunstenaars samen met stadsmaker Patrick Boel gered van de sloop. De gebruikers verenigen zich in een stichting met de gevleugelde naam: Kunstwerk Loods 6. Een van de grootste creatieve broedplaatsen van de stad is geboren.

Het begin van een creatief succesverhaal

1989: In dat jaar gaat het Amsterdamse Grondbedrijf akkoord met een maatschappelijke gunning van het erfpacht aan Kunstwerk Loods 6 om het culturele bolwerk te bestendigen. Stichting Loods 6 verwerft de erfpacht tot 2046. De kunstenaars en creatieve bedrijfjes hebben al een flink bedrag bij elkaar gespaard en geleend, maar voor een laatste grote verbouwing is meer geld nodig.

De voorwaarden

1996: Woonstichting De Key is in die tijd nauw betrokken bij de herontwikkeling van het Oostelijk havengebied en ziet een bruisende culturele broedplaats als aanjager voor de ontwikkeling wel zitten. Zij verstrekt een lening aan Stichting Kunstwerk van 5,2 miljoen euro’s maar eist als garantie een enkelvoudige bestuurdersrol op. Het brede bestuur van de oorspronkelijke oprichters treedt af. Er wordt een nieuwe constructie opgetuigd met de bestaande erfpachtstichting én een nieuwe beheerstichting.

Twee stichtingen één doel

Deze twee stichtingen worden onlosmakelijk met elkaar verbonden. De nieuwe beheerstichting wordt de enige hoofdhuurder van de erfpachtstichting. In de statuten van beide stichtingen wordt een gezamenlijk non-profit doel omschreven:

Ruimte beschikbaar stellen voor vernieuwende activiteiten op het gebied van kunst in de ruimste zin.

Van het doel is uitgesloten; het doen van uitkeringen aan de oprichters van de stichting of aan hen die deel uitmaken van de organen van de stichting.

Stichting Kunstwerk Loods 6 I Stichting Loods 6

De voorbereiding

2011: De opzet van Loods 6 met een getrapt huursysteem is succesvol gebleken. De winkels en creatieve bedrijven in Loods 6 betalen relatief meer en de kunstenaars en ontwerpers in de ateliers relatief minder. Na 15 jaar hebben ze gezamenlijk de lening van De Key afgelost. Een nieuwe fase breekt aan voor Loods 6, het is tijd voor een nieuw breed bestuur.

Maar dan gebeurt er iets vreemds: De Key treedt niet af als bestuurder. Sterker nog, ze wil de Loods in 2012 direct verkopen én zich de opbrengst ervan toe-eigenen. En dit zonder eigenaar te zijn en alleen omdat ze een lening heeft afgegeven met een marktconforme rente van 7%.

Achter de schermen en zonder dat de huurders ervan op de hoogte zijn, steekt de beheerstichting en hoofdhuurder hier een stokje voor. Ze wijst op de geschiedenis, de gedeelde statuten en het huurcontract dat niet opzegbaar is. Dit is het begin van een lange strijd die zo nu en dan hoog oplaait met spierballentaal van advocaten.

Het begin

2018: Het wordt duidelijk dat De Key als enige bestuurder van de erfpachtstichting (die nog steeds geen breed bestuur of Raad van Toezicht heeft) opnieuw Loods 6 wil verkopen. De huurders worden op de hoogte gesteld door de hoofdhuurder. De huurders verzetten zich tegen verkoop en verenigen zich in Loods 6 Community. Deze belangenvereniging krijgt het voor elkaar om bij de stichtingen aan tafel te komen en gesprekken te voeren over de toekomst van Loods 6. Dit overleg zou 2 jaar duren.

2020: Na talloze gesprekken en een mediation-traject wordt Loods 6 Community door beide stichtingen uit het overleg gezet. De stichtingen gaan samen met De Key verder om een plan uit te werken waarin verkoop van de baan is. Dit lijkt goed nieuws, maar in ruil daarvoor wil De Key – als enkelvoudig bestuurder – de culturele non-profit hoofddoelstelling van Stichting Loods 6 veranderen voor haar eigen economische bedrijfsdoelen: woningbouw. In de nieuwe statuten eist De Key grote en frequente financiële afdrachten en alle middelen op bij verkoop in de toekomst.

Onrechtmatig en niet integer

Door de statutenwijziging zal er op een oneigenlijke manier kapitaal wegvloeien uit de cultuursector naar een partij aan wie het niet toebehoort. Toch vindt De Key dat ze niet onrechtmatig of immoreel handelt. Ze gaat het geld van Loods 6 gebruiken voor het realiseren van starterswoningen voor creatieven.

Buiten het feit dat De Key geen enkele recht heeft om aanspraak te maken op de middelen van Stichting Loods 6 vergeet De Key voor het gemak te vertellen dat deze starterswoningen vaak casco worden opgeleverd en dat de huurder er maar tijdelijk mag wonen. Bij elke nieuwe huuder wordt de huur verhoogd wat winstgevender is dan een stabiele huur voor de lange termijn.

De voltooiing?

Nu lijkt dan toch te gebeuren wat De Key in 2012 heeft ingezet. Loods 6 staat aan de vooravond van een ingrijpende statutenwijziging die ervoor gaat zorgen dat:

Het vermogen en de huuropbrengsten uit de Loods afvloeien naar De Key,
De Key Loods 6 commercieel gaat exploiteren om de opbrengsten te maximaliseren,
veel kunstenaars, creatieve ondernemers en winkels de huren op termijn niet meer kunnen betalen,
Loods 6 in de toekomst met veel winst ten gunste van De Key wordt verkocht.

Schattingen variëren van €70 tot €90 miljoen aan afdrachten over een periode van 25 jaar, en dat terwijl De Key:

Kortom; Loods 6 staat op het punt om zonder inspraak, participatie, of enige vorm van ‘good governance’ ten prooi te vallen aan gentrification. Amsterdam dreigt een van haar grootste en meest succesvolle creatieve broedplaatsen te verliezen. En dat terwijl er uitgewerkte plannen van Loods 6 Community liggen om het gebouw te verduurzamen, klaar te maken voor de toekomst én met het vermogen de cultuursector een enorme impuls te geven.

Alleen door kunstenaars, creatieve ondernemers, ontwerpers en winkeliers betaalbare ruimte te geven om te innoveren, te experimenteren, en een sociale rol te spelen zal Loods 6 optimaal bijdragen aan de culturele welvaart van de stad. En dat is nu in de huidige coronatijd heel hard nodig.

Stop de miljoenenfraude van De Key

Steun Loods 6 Community, word lid en teken de petitie.